چهارشنبه سوری، از کهن ترین رسوم ایران باستان است.مدت زمان این جشن از غروب آخرین سه شنبه سال تا پس از نیمه شب آخرین چهارشنبه سال است و از اصلی ترین خصوصیات این جشن و رسوم، برپا کردن آتش و پریدن از روی آن است. این رسم در ایران باستان، به عنوان نزدیک شدن به عید باستان نوروز برپا می‌شد. امروزه نیز همچنان این رسم پابرجا است ولی متاسفانه به سمت خطرناکی سوق داده شده است.
در این جشن بعضی جوانان بصورت عمدی یا غیر عمد هم جان خود هم جان دیگران را به خطر می اندازند.و باعث اذیت و آزار دیگران میشوند.در دهه های اخیر، تعدا زیادی از مردم در سنین مختلف مخصوصا جوانان دچار جراحات سنگین و بعضا عامل مرگ شده است.
برای اتیش بازی از کدام مواد میتونیم استفاده کنیم؟
روش های کم خطری برای برپا کردن آتش عبارتند از:
1.فشفشه 2.آبشار 3.بالن آرزو 4.منور است.
با این حال برای کودکان استفاده از این وسایل خطرناک است و باید به همراه فردی بالغ تر مانند پدر یا مادر باشند.. یکی دیگر از وسایل جالب و کم خطر چهارشنبه سوری، آتش زدن سیم ظرفشویی است. سیم ظرف شویی به دلیل اکسیداسیون سریع آهن و کربن سریع آتش می‌گیرد. سیم ظرف شویی به دلیل زیاد بودن سطح به حجم آن سریع واکنش می‌دهد و آتش می‌گیرد. در این واکنش آهن با اکسیژن واکنش داده و به Fe2O3 و Fe3O4 تبدیل می‌شود و جرقه های نورانی زیادی تولید می‌کند که به اطراف پراکنده میشوند. حتما در فضای باز و با جمعیت کم تراکم انجام شود.
برای آتش خود رنگ انتخاب کنید
بعضی از مواد شیمیایی با افزایش دما یا جذب گرما، رنگ های متنوع و زیبایی از خود منتشر می‌کنند که این تفاوت رنگ ها به دلیل تغییرات انرژی در لایه های الکترونی اتم های این مواد و عناصر میباشد. الکترون ها با جذب انرژی با لایه های بالاتر گذار می‌کنند و بعد از برگشت به لایه های پایین تر، انرژی گرفته شدن قبل از گذار را به صورت امواج الکترومغناطیسی منتشر می‌کنند و برای هر اتم این مقدار انرژی منتشر شده مشخص و خاص آن اتم است. شما می‌توانید با استفاده از آتش زدن آن مواد و یا ریختن آن ها در آتش، به آتش خود رنگ هایی زیبا مانند، زرد، سبز، بنفش و … بدهید. این مواد خطری برای شما ایجاد نخواهند کرد و صرفا با جذب گرما و سوختن، رنگی به آتش می‌دهند که باعث زیبا تر شدن آن خواهد شد. در ادامه به برخی از این مواد می‌پردازیم :
- لیتریم کلرید = قرمز تیره
- سولفات مس = سبز
- کلرید استرانسیم = قرمز
- کلرید کلسیم = نارنجی
- پتاسیم کلرید = بنفش
- بوراکس = سبز
- کلرید مس- بوتان = آبی
مواد شیمیایی برای آتش رنگی کدامند؟
- نمک خوراکی: ترکیب نمک با آتش، رنگ شعله آتش را به زرد تغییر می‌دهد. اگر دقت کرده باشید، حتما دیده‌اید که آتش شومینه با شعله‌های زرد و نارنجی می‌سوزد. علت این موضوع آن است که چوب شومینه حاوی نمک است.
- کلرید استرانسیوم: تغییر رنگ شعله آتش به رنگ قرمز خالص با استفاده از کلرید استرانسیوم انجام می‌شود. رنگ شعله آتش جذابیت این پدیده را به راحتی چندبرابر می‌کند.
- اسید بوریک: تغییر رنگ شعله آتش با این ماده بسیار جالب است؛ چرا که اسید بوریک ساخت شعله رنگی به رنگ سبز را امکان‌پذیر می‌کند.
- بوراکس یا سدیم بورات: استفاده از این ماده باعث تغییر رنگ شعله آتش به رنگ‌های زرد و سبز می‌شود.
- منیزیم سولفات: آتش رنگی که با استفاده از این ماده ایجاد می‌شود، شعله‌هایی به رنگ سفید دارد.
- کلرید پتاسیم: این ماده نیز باعث تغییر رنگ شعله آتش به رنگی بسیار جذاب می‌شود: بنفش.
- کلرید مس و بوتان: این ماده برای تغییر رنگ شعله آتش به یک رنگ آبی زیبا به‌کار می‌رود.
چند ترکیب آتش زا
- پتاسیم پرمنگنات و گلیسیرین : اول پرمنگنات را به کوه در می‌آوریم و چاله ایی در بالای آن ایجاد میکنیم و سپس گلیسیرین را به آن اضافه میکنیم و سپس مقداری آب اضافه میکنیم و سپس به سرعت فاصله بگیرید. نسبت پرمنگنات به گلیسیرین باید 3 به 1 باشد.
- آمونیم نیترات و روی با آب و اتانول یا هیدروکلریدریک اسید و آمونیوم کلرید : این محلول، شعله حرارت بالیی دارد و دود زا است و دود آن اگر خیلی در معرض تنفس قرار بگیرید سمی است. این ترکیب را باید به نسبت آمونیم نیترات 5، روی 3 و آمونیوم کلرید 2 مخلوط شود و به آن آب یا اتانول اضافه شود. در همان حین آتش می‌گیرد ولی دود آن اسیدی است و نباید در معرض تنفس قرار بگیرد.
- پتاسیم کلرات و شکر و اسید سولفوریک : ابتدا باید پتاسیم کلرات و شکر را به نسبت 5 به 3 و یا 3 به 2 با هم مخلوط کنیم و یه کوه درست کنیم و بالای آن را مانند چاهی خالی کنیم. سپس چند قطره اسید سولفوریک به آرامی و با فاصله به آن می‌افزاییم.
به کمک مواد طبیعی چگونه شعله‌های رنگی بسازیم؟
اگر به دنبال این هستید که چگونه شعله‌های رنگی بسازیم، مطمئنا رنگ‌های گذرا با پودر آتش رنگی برایتان کافی نخواهد بود. در ادامه ترفندهایی را به شما می‌گوییم تا به کمک آنها بتوانید از آتش رنگی برای مدت بیشتری لذت ببرید.
1. استفاده از وکس
مقداری وکس را ذوب کنید. سپس، 2 قاشق چای‌خوری از ماده موردنظرتان خود را در وکس بریزید و هم بزنید تا کاملا با هم مخلوط شوند. وکس را در قالبی کوچک و مناسب بریزید تا کاملا سرد شود و شکل بگیرد (می‌توانید آن را در یخچال نیز قرار دهید). پس از آماده شدن قالب وکس، برای ساخت شعله رنگی با دوام‌تر کافیست قالب وکس را درون آتش قرار دهید.
2. استفاده از چوب
آموزش ساخت آتش رنگی با چوب یک روش پرطرفدار برای تغییر رنگ شعله آتش است. در این روش ابتدا باید مقداری چوب سبک و خشک تهیه کنید. سپس، ۳۰۰ گرم از پودر آتش رنگی یا همان ماده شیمیایی مدنظرتان را در ۴ لیتر آب حل کنید. چوب‌های تهیه‌شده را در یک توری قرار دهید، و جسمی سنگین در آن بگذارید تا کاملا زیر آب قرار بگیرد. اجازه دهید توری حداقل یک روز در آب بماند.
پس از اینکه توری را از آب خارج کردید، چوب‌ها را در معرض نور آفتاب بگذارید و اجازه دهید تا کاملا خشک شوند. شما می‌توانید چوب‌هایی را رنگ‌های مختلف را کنار هم قرار دهید تا چند رنگ شعله آتش داشته باشید.
3. استفاده از میوه کاج
پاسخ اینکه با استفاده از میوه کاج چگونه شعله‌های رنگی بسازیم، کمابیش مانند آموزش ساخت آتش رنگی با استفاده از چوب خشک است. در این روش نیز ابتدا باید چند میوه کاج را تهیه کنید. اگر به جای خرید از فروشگاه آنها را از طبیعت جمع‌آوری می‌کنید، حتما آنها را با دمای ملایم ۶۰ دقیقه درون فر قرار دهید تا شیره و رطوبت‌شان از بین برود. این کار میوه‌ها را کاملا باز می‌کند، و باعث می‌شود تا تغییر رنگ شعله آتش بهتر به چشم بیاید. البته این میوه‌ها مانند چوب لازم نیست حداقل یک روز در آب مخلوط‌شده با پودر آتش رنگی بمانند؛ نصف این زمان نیز برای آنها کافی خواهد بود.
نکاتی راجب چهارشنبه سوری و استفاده از وسایل آتش زا
وسایل کم خطر، با وجود اینکه با توجه به نکات ایمنی طراحی شده اند ولی اگر در استفاده از آن ها نکاتی را رعایت نکنید، باعث آسیب ایجاد خطرات و مصدومیت هایی می‌شود. پس قبل از اینکه اتفاق خطرناکی بی‌افتد، با رعایت نکات ایمنی مانع ایجاد خطر شوید.
- اگر ترقه ایی قبل استفاده شده و به دلایلی کار نکرده، هیچ وقت دوباره از آن استفاده نکنید.
- از ترقه هایی که چندین سال از تولید آن گذشته است استفاده نکنید.
- مواظب کودکان باشید که تنها دست به این وسایل نزنند.
- اکر آتش روشن می‌کنید و در مکانی مانند جنگل و باغ و … هستید، حتما قبل از ترک آن مکان آتش را با آب خاموش کنید.
- ترقه ها را از آتش دور نگهدارید
- اگر قصد پرید از آتش را دارید، حتما حواستان باشد که شخص دیگری در نزدیکی آتش نباشد و یا در حال پریدن از آتش نباشد.
- از اتداختن ترقه در آتش خوداریی فرمایید.
- از روشن کردن آتش های بلند و پریدن از آن جدا خوداریی فرمایید.
- از پرتاب کردن ترقه از بالای ساختمان به داخل خیابان و کوچه خوداریی فرمایید.
- اگر قصد رفتن به طبیعت برای درست کردن آتش و آتش بازی دارید، حتما حواستان باشد که در مکانی بروید که تراکم درخت و گیاه کمتری داشته باشد.
- ترقه ها را دستکاری نکنید و از درست کردن آن ها جدا خوداریی فرمایید.
با رعایت نکات بالا می‌توان جشنی شاداب و سالم و بدون خطرداشته باشید و بدون هیچ آسیبی به پیشواز عید نوروز بروید.
با تشکر از سایت تمادکالا،خدمت آزما و فوت وفن
